سندروم نفروتیک کلیه چیست؟

سندروم نفروتیک مجموعه‌ای از علائم است که نشان می‌دهند، کلیه‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند. زمانی که فیلترکردن و پاک‌سازی خون در کلیه‌ها دچار اختلال شود، علائم این سندروم به وجود می‌آید. اگر پزشک به شما گفته است دچار این سندروم هستید یا در آزمایش‌های تشخیصی شما موارد غیرطبیعی مربوط به کلیه‌ها مشاهده شده است، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم، سندرم نفروتیک چیست؟ چه علائمی در بدن ایجاد می‌کند؟ چرا برخی افراد دچار این اختلال کلیوی می‌شوند؟ کدام عوامل خطر ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟ و اگر این سندروم درمان نشود، چه عوارضی در پی خواهد داشت؟ درصورتی‌که علائم مربوط به این سندروم را دارید یا دچار مشکلات کلیوی شده‌اید، حتما برای بررسی دقیق و تشخیص به‌موقع بیماری به دکتر کلیه و مجاری ادرار یا متخصص نفرولوژی مراجعه کنید.

سندروم نفروتیک چیست؟

سندروم نفروتیک در واقع نوعی بیماری کلیه محسوب نمی‌شود. این سندروم مجموعه‌ای از علائم را شامل می‌شود که به دلیل اختلال در عملکرد کلیه به وجود می‌آیند. بخشی از کلیه به نام گلومرول‌ها وظیفه تصفیه خون را برعهده دارند. رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها بخشی از این سیستم هستند. این رگ‌ها مواد زائد و آب اضافی را از خون پاکسازی کرده و به سمت مثانه می‌فرستند. در نهایت این مواد زائد از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند.

زمانی که این رگ‌های خونی فیلتر کننده خون دچار مشکل می‌شوند، پروتئین بیش از حد وارد ادرار شده و علائم مربوط به سندرم نفروتیک ظاهر می‌شوند. این سندروم می‌تواند هم در بزرگسالان و هم در کودکان به وجود بیاید.

علائم سندروم نفروتیک

این سندروم می‌تواند علائم و نشانه‌های زیر را در فرد ایجاد کند:

• تورم شدید به‌ویژه در اطراف چشم و مچ پا (ادم)
• ادرار کف‌آلود (به دلیل وجود پروتئین زیاد در ادرار که به این بیماری، پروتئینوری می‌گویند.)
• افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات
• خستگی
• ازدست‌دادن اشتها
• چربی و کلسترول بالا در خون که به آن هیپرلیپیدمی می‌گویند.
• سطح پایین آلبومین در خون.

• علت سندروم نفروتیک چیست؟

  علل ابتلا به این سندروم به دو دسته تقسیم می‌شوند:

  سندروم نفروتیک اولیه: شرایطی که فقط خود کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

  سندرم نفروتیک ثانویه: هنگامی که مشکل مربوط به قسمت دیگری از بدن باشد و روی کلیه‌ها هم تاثیر گذاشته باشد.

  اصلی‌ترین علل ابتلا به این عارضه شامل موارد زیر می‌شود.

  • بیماری تغییر حداقلی: علت بروز این سندروم در کودکان همین بیماری است. در این شرایط بافت کلیه‌ها زیر میکروسکوپ کاملا طبیعی است و علت اختلال در عملکرد مشخص نیست. شرایطی مانند عفونت ویروسی، واکنش‌های آلرژیک و مصرف داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی باعث بروز بیماری تغییر حداقلی می‌شوند.
  • گلومرولو اسکلروزیس سگمنتال کانونی (FSGS): این بیماری باعث ایجاد زخم در گلومرول‌ها می‌شود. شایع‌ترین علت ابتلا به سندروم نفروتیک در بزرگسالان این بیماری است. مواردی مانند ویروس HIV، برخی داروها، جهش‌های ژنتیکی، چاقی، فشارخون بالا و بیماری‌های عروقی باعث ابتلا به بیماری FSGS می‌شوند.
  • نفروپاتی غشایی: در این بیماری غشای گلومرول‌ها ضخیم می‌شود. علت آن می‌تواند آنتی‌بادی PLA۲R، سرطان، مالاریا، هپاتیت یا لوپوس باشد.
  • دیابت: شایع‌ترین علت ثانویه این بیماری است. دیابت به کلیه‌ها آسیب زده و باعث نفروپاتی دیابتی می‌شود.
  • لوپوس: لوپوس نوعی بیماری مزمن سیستم ایمنی بدن است و می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند.
  • آمیلوئیدوز: در این عارضه پروتئین‌های آمیلوئید در خون تجمع پیدا کرده و باعث آسیب به کلیه‌ها می‌شوند.

  عوامل خطر سندروم نفروتیک

  برخی از عوامل می‌توانند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. از جمله:

  • شرایط پزشکی: برخی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند دیابت، لوپوس، آمیلوئیدوز و بیماری‌های کلیوی می‌توانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.
  • برخی داروها: داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهای ضد عفونت ریسک ابتلا را بالا می‌برند.
  • برخی عفونت‌ها: عفونت‌هایی مانند HIV، هپاتیت B و C و مالاریا احتمال ابتلا را افزایش می‌دهند.

عوارض سندروم نفروتیک

سندروم نفروتیک در صورت عدم درمان ممکن است عوارضی را ایجاد کند. شایع‌ترین عوارض این سندروم عبارت‌اند از:

• لخته شدن خون: زمانی که گلومرول‌ها در فیلترکردن خون دچار مشکل می‌شوند، مقدار زیادی از پروتئین‌های خون از دست می‌روند و احتمال ایجاد لخته در رگ‌ها افزایش پیدا می‌کند.
• بالارفتن کلسترول و تری گلیسیرید خون: سطح پروتئین آلبومین در خون کاهش پیدا کرده و به همین دلیل کبد آلبومین بیشتری تولید می‌کند. در نتیجه کبد کلسترول و تری گلیسیرید بیشتری آزاد می‌کند و فرد ممکن است دچار کلسترول بالا شود.
• سوءتغذیه: ازدست‌دادن پروتئین خون باعث سوءتغذیه می‌شود. وزن کاهش پیدا کرده، اما ادم آن را پنهان می‌کند.
• فشارخون بالا: تجمع مایعات در بدن باعث ایجاد فشارخون بالا می‌شود.
• آسیب حاد کلیه: زمانی که گلومرول‌ها دچار مشکل می‌شوند، فیلترکردن خون با اختلال مواجه شده و مواد زائد در خون جمع می‌شوند. در این شرایط ممکن است به دیالیز اضطراری نیاز باشد.
• بیماری مزمن کلیوی: ممکن است با گذشت زمان عملکرد کلیه‌ها دچار مشکل شود و در نهایت شخص به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز داشته باشد.
• عفونت: این بیماران بیشتر به عفونت مبتلا می‌شوند.

• تشخیص سندروم نفروتیک

  برای تشخیص سندروم نفروتیک لازم است آزمایش‌های زیر انجام شوند.

  • آزمایش ادرار: در آزمایش ادرار مقدار دفع پروتئین و دیگر ناهنجاری‌های کلیه مشخص می‌شود.
  • آزمایش خون: یکی از اولین آزمایش‌هایی که دکتر کلیه برای این بیماران تجویز می‌کند آزمایش عملکرد کلیه است. در آزمایش خون سطح پایین آلبومین و پروتئین خون تشخیص داده می‌شود. در این بیماران سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل این فاکتورها به‌علاوه سطح کراتینین و نیتروژن اوره اندازه‌گیری می‌شوند.
  • بیوپسی کلیه: برای نمونه‌برداری از کلیه سوزنی از طریق پوست وارد شده تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرد.

  پس از تشخیص سندرم نفروتیک ممکن است پزشک برای تشخیص علت ثانویه آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش دیابت را تجویز کند.

• درمان سندروم نفروتیک چگونه انجام می شود؟

  درمان سندروم نفروتیک به علت ایجاد آن بستگی دارد. پزشک باید علت ایجاد سندروم را تشخیص داده و برای درمان آن اقدامت لازم را انجام دهد. همچنین برای بهبود علائم و عوارض این سندروم از جمله کاهش کلسترول، فشارخون و ادم باید اقدامات درمانی انجام شود.

  درمان معمولا شامل موارد زیر است.

  • درمان فشارخون: داروهای مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، فشارخون و پروتئین آزادشده در ادرار را کاهش می‌دهند. داروهایی مانند لیزینوپریل، بنازپریل و انالاپریل جز این دسته از داروها هستند.
  • داروهای کاهش‌دهنده کلسترول: برای کاهش کلسترول استاتین‌ها تجویز می‌شوند.
  • داروهای ضدانعقاد: برای کاهش احتمال لخته خون تجویز می‌شوند. هپارین، وارفارین، دابیگاتران و ریواروکسابان ازاین‌دست داروها هستند.
  • قرص‌های ادرارآور: داروهای دیورتیک برای افزایش ادرار تجویز می‌شوند. در نتیجه تورم (ادم) کاهش پیدا می‌کند.
  • داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها می‌توانند سیستم ایمنی را کنترل کرده و التهاب را کاهش دهند.

  • رژیم غذایی سندرم نفروتیک باید چگونه باشد؟

    رژیم غذایی درست می‌تواند به کنترل علائم و عوارض سندرم نفروتیک کمک کند. به همین دلیل بهتر است برای رعایت رژیم غذایی اصولی با دکتر تغذیه مشاوره داشته باشید. برای مشاوره با دکتر تغذیه به‌صورت حضوری، تلفنی یا آنلاین می‌توانید از خدمات سایت دکترتو استفاده کنید.

    احتمالا متخصص تغذیه موارد زیر را در رژیم غذایی شما توصیه کند:

    • سعی کنید از پروتئین بدون چربی استفاده کنید. پروتئین گیاهی در درمان بیماری‌های کلیوی مفید است.
    • مقدار چربی و کلسترول را در غذاهای خود کاهش دهید.
    • رژیم غذایی کم‌نمک داشته باشید تا تورم بدن کاهش پیدا کند.

    • برای تشخیص و درمان سندروم نفروتیک به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

      سندروم نفروتیک به دلیل اختلالات کلیوی ایجاد می‌شود. مجموعه علائمی که پس از آسیب به کلیه به وجود می‌آید، باعث این سندروم هستند. در این بیماران دفع پروتئین از ادرار بیش از حد بالا بوده و فیلتر شدن مواد زائد از خون با مشکل مواجه می‌شود. این بیماران در مچ پا و اطراف چشم تورم شدید دارند، فشارخون بالا بوده، اشتهای خود را از دست می‌دهند و چربی خون بالا دارند.

      سندرم نفروتیک در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی مانند لخته شدن خون، عفونت، فشارخون بالا و آسیب حاد کلیه را ایجاد کند. به همین دلیل باید سریعا آزمایش‌های لازم از جمله آزمایش ادرار و خون انجام شود. درمان وابسته به علت بیماری است. زمانی که به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه می‌کنید، پس از تشخیص این سندروم برای تشخیص علت آن آزمایش‌های لازم را تجویز می‌کند.