درباره التهاب مثانه یا سیستیت چه می دانیم؟!

التهاب مثانه یا سیستیت

التهاب مثانه یا سیستیت  (Cystitis) یا در اصطلاح عام عفونت مثانه و در واقع التهاب در مثانه به علت جایگزینی و رشد عامل بیماری‌زا در آن است. شیوع  این بیماری در خانم‌ها بیش از آقایان می‌باشد. این عارضه ممکن است پیامد عفونت مثانه یا سندروم مثانه دردناک و … باشد. اغلب افراد التهاب مثانه را همان عفونت مثانه تصور می‌کنند، که البته چنین نیست؛ با وجود اینکه در اکثر مواقع، التهاب مثانه به دلیل عفونت مثانه است، ولی در مواردی هم عوامل دیگری زمینه ساز این عارضه می‌باشد. البته شایع‌ترین عامل سیستیت باکتری گرم‌منفی است. این بیماری جزو بیماریهای کلیه و مجاری ادراری نسبتاً شایعی است که امکان ابتلای به آن، در همه سنین وجود دارد. در ادامه به بررسی دقیق تر این بیماری، عوامل ایجاد، عوارض و درمانهای مناسب آن خواهیم پرداخت.

 

روش تشخیص انواع سیستیت

در بسیاری از مواقع علائم بیماری سیستیت بینابینی شباهت زیادی به سرطان مثانه دارد، از همین روز لازم است فرد با مشاهده علائم بیماری هر چه سریع‌تر نسبت به تشخیص آن اقدام کنید. در صورت مشاهده علائم زیر باید به سرعت از یک فوق تخصص اورولوژی کمک بگیرید و آزمایش‌های تشخیصی را انجام دهید. آزمایش‌های مختلفی نظیر سیستوسکوپی، آزمایش ادرار، سونوگرافی و اسکن ام آر آی مثانه و کلیه، سواب واژینال آزمایش‌های مختلفی جهت بررسی عملکرد مثانه و مجاری ادرار را انجام دهد.از طرف دیگر بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، حجم مایعات مصرفی در طول روز، معاینه لگن و بیوپسی نیز می‌تواند در تشخیص بیماری التهاب مثانه مؤثر باشد.

تشخیص قطعی از طریق بررسی ادرار و کشت آن است. درمان با آنتی‌بیوتیک‌های متناسب با عامل بیماری است. درصورت عدم درمان ممکن است عفونت به سایر نواحی گسترش یابد و مثلاً موجب پیلونفریت شود.

علائم التهاب مثانه

برخی از علائم التهاب مثانه شبیه به عفونت ادرار است با این تفاوت که در آزمایش ادرار بیمار، عفونت دیده نمی‌شود؛ و به همین دلیل این بیماران به درمان با آنتی بیوتیک پاسخ نمی‌دهند. در زیر به برخی از علائم التهاب مثانه اشاره می‌شود.

• تمایل شدید و مداوم برای ادرار کردن
• سوزش ادرار
• تکرر ادرار
• وجود خون در ادرار
• ادرار ابری یا بدبو
• احساس درد در لگن
• احساس فشار در قسمت تحتانی شکم
• تب

برخی از علل التهاب مثانه یا سیستیت

مصرف برخی داروها

برخی از داروهای خاص، به ویژه داروهای شیمی درمانی مانند ایفوسفامید، می‌توانند باعث التهاب مثانه شوند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی ناحیه لگن نیز می‌تواند باعث ایجاد تغییرات التهابی در بافت مثانه شود.

استفاده از سوند

استفاده طولانی مدت از سوند می‌تواند موجب عفونت‌های باکتریایی و آسیب و التهاب بافت مثانه شود.

التهاب ناشی از سندرم مثانه دردناک

علت این التهاب مزمن مثانه که به آن سندرم مثانه دردناک نیز گفته می‌شود، ناشناخته است و اغلب در زنان تشخیص داده می‌شود.

در مواردی هم سيستيت ممكن است عارضه‌ای باشد که در پی بيماری‌هایی مانند ديابت، سنگ‌هاي كليه، بزرگ شدن پروستات و … رخ دهد.

 

پیشگیری از التهاب مثانه

متخصصان کلیه و مجاری ادراری، راههایی را برای پیشگیری از التهاب مثانه پیشنهاد می‌کنند که این روش ها عبارتند از:

• به جای استحمام در وان، از دوش استفاده کنید. اگر مستعد ابتلا به عفونت باشید، دوش گرفتن به جای استحمام در وان می‌تواند از ابتلا به بسیاری از عفونت‌ها و التهابات دستگاه ادرار جلوگیری نماید.
• از اسپری‌های دئودورانت یا محصولات زنانه در ناحیه‌ٔ تناسلی استفاده نکنید. این محصولات می‌توانند به میزراه و مثانه آسیب بزنند.
• مصرف مایعات فراوان، مخصوصاً آب. به ویژه برای بیمارانی که تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی قرار می‌گیرند.
• دفع مکرر ادرار به طوری که هر زمان احساس دفع ادرار دارید، رفتن به توالت را به تأخیر نیندازید.
• تخلیه مثانه بلافاصله پس ار رابطه جنسی.

 

روش‌های درمان التهاب مثانه

درمان التهاب مثانه معمولاً به روشی مشخص و خاص انجام نمی‌شود. درواقع هنوز هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و متخصصین معمولاً برای درمان از انواع دارو، روش‌های فیزیوتراپی، جراحی، لیزر و تزریق بوتاکس استفاده می‌کنند. در بسیاری از مواقع نیز استفاده از روش‌های درمان خانگی بیماری سیستیت می‌تواند به کاهش علائم و کنترل بیماری کمک زیادی کند. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان التهاب مثانه آشنا شوید.

تغییر رژیم غذایی

افرادی که به بیماری سیستیت بینابینی مبتلا هستند باید از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها اجتناب کنند. برای درمان خانگی بیماری سیستیت باید بدانید که استفاده از برخی خوراکی‌ها ممکن است موجب تشدید علائم و افزایش درد و ناراحتی در بیمار شود. معمولاً این افراد باید مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی مثل مرکبات، فلفل‌ها، نوشیدنی‌های حاوی کافئین، شیرین‌کننده‌های مصنوعی، شکلات، نوشابه‌های گازدار و گوجه‌فرنگی را متوقف کنند. برخی اوقات پزشک برای کنترل این موضوع یک داروهای آنتی‌اسید برای بیمار تجویز می‌کند تا سوزش و ناراحتی در زمان ادرار کاهش پیدا کند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین متخصص اورولوژی از دکتر راهنمایی کسب کنید.

داشتن فعالیت بدنی به صورت مرتب

می‌تواند به تسکین علائم التهاب مثانه کمک کند. افرادی که به بیماری سیستیت بینابینی مبتلا هستند بهتر است پیاده‌روی مرتبی داشته باشند و ورزش‌هایی مثل دوچرخه‌سواری و یوگا را امتحان کنند. فراموش نکنید که استرس موجب شعله‌ور شدن علائم بیماری می‌شود و ورزش کردن می‌تواند شما را از استرس دور کند.

مصرف دارو

برای کاهش درد شکم و لگن می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند پاراستامول و ایبوپروفن استفاده کنید. داروهایی مثل آمی تریپتیلین، پاباپنتن، پره گابالین تولترودین، سولیفناسین یا میرابگرون برای کاهش فوریت ادرار کردن و کاهش دردهای عصبی مؤثر هستند. برخی اوقات نیز پزشک برای افراد از داروی تجویزی پنتوسان پلی سولفات سدیم استفاده می‌کند. استفاده از داروهای ضد افسردگی و همچنین آنتی‌هیستامین‌ها نیز می‌توانند در کنترل علائم بیماری سیستیت بینابینی مؤثر باشند.

داروهای تزریقی مثانه

داروهای موضعی مثانه به صورتی هستند که باید داخل مثانه قرار بگیرند و یا تزریق شوند. لیگنوکائین یک نوع بی‌حس‌کننده است که به صورت موضعی مثانه را بی‌حس می‌کند. این دارو دارای ترکیباتی مثل استروئیدها، بی‌کربنات سدیم و هپارین است. در برخی مواقع نیز لازم است از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی برای کاهش التهاب و عفونت استفاده شود.

فیزیوتراپی

درمان التهاب مثانه به کمک فیزیوتراپی موجب کاهش دردهای عضلانی می‌شود و علائم آزاردهنده بیماری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. برای فیزیوتراپی باید از یک فیزیوتراپیست متخصص لگن کمک بگیرید.

طب سوزنی

طب سوزنی یکی دیگر از روش‌های درمان بیماری سیستیت بینابینی است که به کاهش درد و علائم بیماری کمک زیادی می‌کند.

لیزر درمانی

راه‌کار بعدی که برای درمان التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی استفاده می‌شود لیزر درمانی است. در این روش زخم‌های داخل مثانه با استفاده از جریان الکتریکی یا لیزر مهر و موم می‌شوند.

تزریق بوتاکس

بسیاری از پزشکان برای کاهش درد و بهبود علائم التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی و مشکلات مربوط به ادرار از تزریق بوتاکس به دیواره مثانه استفاده می‌کنند.

پرتو درمانی

در برخی مواقع پزشک برای درمان التهاب مثانه از پرتو درمانی ناحیه لگن استفاده می‌کند. این کار موجب ایجاد تغییرات التهابی در بافت مثانه می‌شود.

تحریک عصبی

تحریک عصبی برای درمان التهاب مثانه به دو روش انجام می‌شود. در روش تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، پالس‌های الکتریکی ملایم ایجاد می‌شود و درد لگن کاهش پیدا می‌کند. در برخی افراد این روش سبب کاهش تکرار ادرار نیز می‌شود. در روش تحریم عصب ساکرال نیز فوریت ادرار کاهش پیدا می‌کند و به کنترل ادرار کمک می‌کند.

جراحی

هر چند جراحی آخرین روش درمان بیماری سیستیت بینابینی است، اما گاهی اوقات پزشک برای درمان بیمار این روش را پیشنهاد می‌دهد. درواقع زمانی که علائم بیماری با هیچکدام از روش‌ها بهبود پیدا نکنند و فرد درد شدید را احساس کند، روش جراحی می‌تواند مؤثر باشد.

 

خلاصه

” التهاب مثانه یک مشکل آزاردهنده است که هنوز درمان مشخصی برای آن وجود ندارد. مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند، از همین رو بهتر است برای پیشگیری از این مشکل از غذاهای تحریک‌کننده مثانه استفاده نکنید. در صورتی که درد زیر شکم و لگن را همراه با خون در ادرار مشاهده کردید، هر چه سریع‌تر از یک پزشک کمک بگیرید.”